Traject 2

Onderzoeksvraag vanuit de opleiding

De opleiding SRW is steeds op zoek naar input uit de praktijk om als opleiding verder op in te kunnen zetten. Binnen dit kader heeft SRW als opleiding een aantal onderzoeksvragen vooropgesteld waarop zij graag, in afstemming met de praktijk, antwoord wil. De resultaten van BAP’s binnen dit traject worden meegenomen in concrete OPO’s de volgende academiejaren.


Hieronder vind je een aantal onderzoeksthema’s die vertrekken vanuit een vraag van de opleiding SRW. De stageplaats fungeert hierbij meestal als onderzoekscontext: zij moeten akkoord gaan dat je rond dit thema en met de aanwezigen op de stageplaats (begeleiders, leerkrachten, ouders, kinderen, jongeren, …) aan de slag gaat.


Om het overzichtelijk te houden, hebben we deze onderzoeksthema’s volgens leerlijn geclusterd.

Communicatie

1. Wat is de rol van de begeleider in groepsdynamische processen binnen gesloten instellingen of in steeds wisselende groepscontexten?

Elke jeugdprofessional erkent het belang van groepsdynamische processen, maar wat wanneer een groep jongeren zich in een specifieke context van een gesloten instelling bevinden (en dus minder vrijheid kent) of wanneer een groep tengevolge van de werking erg wisselend is (bvb korte opnameduur)?


Onderzoekscontext: de stageplaats. Dit is een gesloten instelling of een instelling die werkt met steeds wisselende groepscontexten en akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema.

Sociaalpedagogisch

1. Hoe wordt omgegaan met vertrouwelijke informatie in het werkveld? 

Een stageplaats krijgt een vraag met betrekking tot een dossier van een andere organisatie waar een jongere op de wachtlijst staat. Een oma belt. Een jongere vraagt om informatie niet te delen met zijn ouders. Het is niet altijd even duidelijk wat wettelijk kan en mag. Hoe gaat het werkveld hier mee om? Welke houvast vinden zij? Met welke vragen blijven ze achter? Je gaat in het werkveld op zoek naar case studies en brengt good practices en heikele punten in kaart.


Onderzoekscontext: de stageplaats of een andere praktijkorganisatie die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

2. Hoe verhouden visie en pedagogisch handelen, pedagogische basis en pedagogisch leefklimaat zich tot elkaar in onze praktijkcontext? Doen wat we zeggen, en zeggen wat we doen in een leefgroep. 

Elke leefgroepenwerking heeft een visie die veelal mooi te lezen valt op de website. Deze visie is vaak een weerspiegeling van algemene beleidslijnen bijzondere jeugdzorg of de Nota Vroeg en Nabij. Maar wat betekent deze visie in de praktijk? Hoe vertalen woorden zich in acties en zichtbare elementen? Doen we wat we zeggen, en zeggen we wat we doen? Studenten bestuderen de website van de organisatie, visieteksten en beschikbare interne documenten (zoals bijvoorbeeld een kwaliteitshandboek of beschikbare zelfrapportage), brengen in kaart volgens welke principes of gedachtengoed een organisatie aangeeft te werken. Daarna brengt de student via observaties, photovoice, verzameling van artefacten en interviews het concrete pedagogische handelen en samenleven in de leefgroep in kaart. 


Onderzoekscontext: de stageplaats of een andere praktijkorganisatie met leefgroepenwerking die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

3. Hoe verhouden visie en pedagogisch handelen, pedagogische basis en pedagogisch leefklimaat zich tot elkaar in onze praktijkcontext? Doen wat we zeggen, en zeggen wat we doen op een school.

Elke school heeft een visie die veelal mooi te lezen valt op de website. Deze visie is vaak een weerspiegeling van algemene beleidslijnen zoals een algemene pedagogische visie. Maar wat betekent deze visie in de praktijk? Hoe vertalen woorden zich in acties en zichtbare elementen? Doen we wat we zeggen, en zeggen we wat we doen? Studenten bestuderen de website van de organisatie, visieteksten en beschikbare interne documenten (zoals bijvoorbeeld een kwaliteitshandboek of beschikbare zelfrapportage), brengen in kaart volgens welke principes of gedachtengoed een organisatie aangeeft te werken. Daarna brengt de student via observaties, photovoice, verzameling van artefacten en interviews het concrete pedagogische handelen en samenleven in de school in kaart. 


Onderzoekscontext: een school (stageplaats of zelf gecontacteerd los van stage) die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

4. De stem van kinderen in redelijke aanpassingen op school.

De stem van ouders en de stem van leerkrachten klinkt sterk door, maar die van kinderen wordt zelden gehoord (hebben ze voldoende autonomie in meebeslissen in wat ze nodig hebben, weten kinderen wat ze nodig hebben, wat vinden ze van hun aanpassingen, wat vinden andere leerlingen ervan, hoe kijken ze terug op eerdere redelijke aanpassingen...?)


Onderzoekscontext: een school die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema.

5. De sociaal pedagogische basis, de wat?

In Vlaanderen en vooral in Nederland krijgt het idee van sociaal pedagogische basis recent zeer veel aandacht (Pedagogische basis | Nederlands Jeugdinstituut) . Wat kan dit pedagogisch concept voor jouw stage organisatie betekenen? Hoe kan jouw organisatie werken aan de sociaal pedagogische basis van kinderen, jongeren en hun context? 


Onderzoekscontext: de stageplaats die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

6. Taalrijk, kansrijk

Taalrijk opvoeden betekent dat opvoeders taal bewust en rijk inzetten om de ontwikkeling, het zelfvertrouwen en de betrokkenheid van kinderen te versterken. Door taal te gebruiken als brug naar de wereld, helpen we kinderen om zich uit te drukken, relaties op te bouwen en hun plek in de samenleving te vinden. Wat kan taalrijk opvoeden kinderen en jongeren van jouw organisatie bieden? 


Onderzoekscontext: de stageplaats die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

7. Een goede opvoeder is…

In de residentiële jeugdhulp werken begeleiders elke dag met jongeren, vaak op basis van kennis die ze niet altijd bewust kunnen uitleggen. Deze ‘impliciete kennis’ zit in kleine handelingen, reacties en keuzes die ze maken in de omgang met jongeren. Dit praktijkonderzoek wil begrijpen hoe die stille kennis precies werkt in de dagelijkse praktijk. We vragen ons af welke vormen van impliciete kennis begeleiders gebruiken, hoe ze die hebben geleerd, en hoe ze die doorgeven aan collega’s. Ook onderzoeken we hoe deze kennis bijdraagt aan hun professionele aanpak en pedagogische kwaliteit. Door dit beter te begrijpen, kunnen we begeleiding in de jeugdhulp versterken en bewuster maken. Zo leren we niet alleen van theorie, maar ook van wat begeleiders in de praktijk écht doen.


Onderzoekscontext: stageplaats valt binnen residentiële jeugdhulp, internaatwerking of leefgroepenwerking.

8. Jeugdhulp en armoede

De opleidingsvisie van de opleiding plaatst mensenrechten, en dus het recht op menswaardig bestaan, centraal. Armoede, een complex en gelaagd maatschappelijk vraagstuk dat diep ingrijpt in het leven, zet dit menswaardig bestaan vaak onder druk. Systemen in onderwijs en jeugdhulp lijken deze druk vaak niet op te heffen, maar net te bestendigen. Het blijft als jeugdprofessional dan ook ontzettend belangrijk om blijvend stil te staan bij de betekenis van de structuur, organisatie, afspraken en activiteiten van je organisatie (en het ruimere jeugdhulpverleningslandschap) voor mensen in armoede, en van hieruit blijvend op zoek te gaan naar alternatieven. (hoe) komt armoede aan bod in jouw organisatie (tijdens overleg, in relaties met kinderen, jongeren, gezinnen, (andere) hulpverleners,...), hoe wordt er gedacht, gesproken, gehandeld rond 'armoede' in jouw organisatie? Wil je, samen met je praktijkcontext, op zoek gaan naar hoe jouw organisatie zich verhoudt tot mensen in armoede, en hoe je kan inzetten op een menswaardig bestaan?


Meer lezen?


Onderzoekscontext: de stageplaats die akkoord is met onderzoek binnen hun setting rond dit thema. 

Alle rechten voorbehouden | UC Leuven - Limburg
 © 2025